Niezależnie od tego, w jakiej branży działasz, jako przedsiębiorca jesteś zobowiązany do prowadzenia działalności gospodarczej zgodnie z obecnymi przepisami. To, czy działasz według nich, mogą skontrolować różnego rodzaju urzędy. Jakie organy kontroli mogą sprawdzić, czy przestrzegasz przepisów?
Kontrola działalności gospodarczej przedsiębiorstw
Zasady kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorstw są ustalone i opisane w Ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, a także w innych ustawach szczegółowych. W tej pierwszej ustawie wyszczególnione są ogólne zasady dotyczące przeprowadzania kontroli w przedsiębiorstwach. Z kolei ustawy szczegółowe określają zakres kontroli przedmiotowej, która wynika z rodzaju wykonywanej działalności.
Jakie urzędy mogą skontrolować przedsiębiorcę?
Organów administracji publicznej, które mogą sprawdzić firmę, jest wiele. Na to, kto może zweryfikować przedsiębiorstwo, wpływa przede wszystkim obszar działalności.
W wyjątkowych przypadkach prawo do skontrolowania przedsiębiorstwa posiadają nawet organy władzy lokalnej, czyli prezydent miasta, burmistrz lub wójt gminy. Kiedy mogą sprawdzić daną działalność? W sytuacji, gdy otrzymają informacje o naruszaniu prawa lub nawet zagrażaniu życia innych osób (przykładowo, jeśli firma wytwarza wysoki poziom hałasu lub emituje niebezpieczne substancje do środowiska).
Organy kontroli przedsiębiorstw
Poniżej przygotowaliśmy listę 10 organów administracji publicznej, które mogą sprawdzić Twoją firmę. Do każdej instytucji dołączyliśmy krótki opis, z którego dowiesz się, co może być przedmiotem kontroli, a także, w jakiej ustawie możesz szukać informacji odnośnie zakresu oraz zasad działań kontrolnych podejmowanych przez dany organ.
Upoważnione organy, przed rozpoczęciem kontroli, muszą poinformować przedsiębiorcę o jego prawach oraz obowiązkach przy przeprowadzaniu audytu.
Pamiętaj też o tym, że istnieje zasada JEDNEJ kontroli. Oznacza to, że urząd nie może wielokrotnie sprawdzać przedsiębiorstwa w JEDNEJ sprawie. WYJĄTKIEM są jedynie sytuacje, w których przedsiębiorca jest podejrzany o popełnienie przestępstwa.
Państwowa Inspekcja Pracy – to polski organ zajmujący się nadzorem oraz przestrzeganiem prawa pracy. W zakres obszarów, które może skontrolować PIP, wchodzi między innymi: legalność zatrudnienia, przepisy i zasady BHP, przepisy dotyczące wynagrodzenia za pracę, czy przestrzeganie przepisów o minimalnej stawce godzinowej, czasu pracy, urlopów etc. Więcej informacji odnośnie do zakresu działań możesz znaleźć pod tym linkiem.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych – w przypadku tego organu przedmiotem kontroli jest sprawdzenie rzetelności oraz prawidłowości w wywiązywaniu się z zadań i obowiązków przedsiębiorcy w zakresie ubezpieczeń społecznych. Co to oznacza? Inspektor, który przeprowadza kontrolę z ramienia ZUS-u, ma prawo sprawdzić, czy jako płatnik składek w odpowiednich terminach zgłosiłeś do ubezpieczeń społecznych oraz zdrowotnych wszystkie osoby, które powinieneś. Sprawdza też między innymi to, czy prawidłowo zostały obliczone wysokości należnych składek i czy płatnik bez błędów opracował wnioski o emerytury oraz renty. O tym, co może skontrolować ZUS, więcej przeczytasz tu.
Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS) – w przypadku tego organu urzędnicy sprawdzają, czy kontrolowany podlega ubezpieczeniu KRUS, a także weryfikują to, czy zarejestrowane osoby rzeczywiście prowadzą działalność rolniczą. Więcej o kontroli KRUS znajdziesz pod tym linkiem.
Urząd Skarbowy – zadaniem urzędników jest sprawdzenie, czy jako przedsiębiorca wywiązujesz się z obowiązków nałożonych na Ciebie przez przepisy prawa podatkowego. Urząd kontroluje m.in. to, czy prawidłowo naliczasz i opłacasz podatek dochodowy i czy w odpowiedni sposób prowadzisz dokumentację i ewidencję księgową (w prowadzeniu rozliczeń podatkowych pomoże Ci nasze biuro rachunkowe w Gliwicach). Zasady kontroli przez Urząd skarbowy znajdziesz w Ordynacji podatkowej.
Urząd Celno-Skarbowy – przedmiotem kontroli są m.in. przepisy prawa podatkowego, prawa celnego, oraz wszelkie przepisy związane z przywozem oraz wywozem towarów w obrocie między obszarem celnym UE a państwami trzecimi. Kontrole celno-skarbowe mają za zadanie zwalczać przestępczość ekonomiczną oraz likwidować szarą strefę. Warto podkreślić, że Urząd Celno-Skarbowy może podjąć kontrolę na terenie całego kraju. Więcej o kontroli możesz przeczytać m.in. tu.
Państwowa Inspekcja Sanitarna (Sanepid) – przedmiotem kontroli jest działalność związana z życiem oraz zdrowiem klientów. Sanepid sprawdzi warunki higieny środowiska, pracy, radiacyjnej. Szczegóły dotyczące działalności kontrolnej Sanepidu możesz poczytać tu.
Inspekcja Handlowa – ten organ kontroli został powołany do ochrony interesów, praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Zadaniem inspektorów jest przeprowadzenie kontroli legalności i rzetelności działań Twojego przedsiębiorstwa w zakresie: produkcji, handlu oraz usług. Co konkretnie sprawdza Inspekcja Handlowa? Weryfikuje, czy wyroby spełniają określone wymagania. Więcej informacji pod tym linkiem.
Straż Graniczna – przedmiotem kontroli są m.in. przepisy dotyczące legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców – od prowadzenia przez nich działalności po wykonywaną pracę. Bardzo często Straż Graniczna współpracuje z PIP oraz innymi organami administracji publicznej (policja, Służba Celna, ZUS). W ustawie o Straży Granicznej możesz poczytać więcej na ten temat.
Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych – zadaniem tego organu jest przeprowadzenie kontroli odnośnie ochrony danych osobowych. Inspektor zwraca przede wszystkim na przesłanki legalności przetwarzania danych osobowych (z naciskiem na dane szczególnie chronione). GIODO interesuje również zakres i cel przetwarzania danych, ich merytoryczną poprawność, a także adekwatność do celu przetwarzania. Szczegółowe informacje odnośnie działalności kontrolnej GIODO znajdziesz tu.
Inspekcja Ochrony Środowiska – kontrola dotyczy przede wszystkim przestrzegania przez przedsiębiorców przepisów o ochronie środowiska. Może dotyczyć m.in. częstotliwości oraz sposobu prowadzenia pomiarów wielkości emisji i jej wpływu na stan środowiska. Kontrola może także dotyczyć przestrzegania przepisów odnośnie do opakowań i odpadach opakowaniowych. Więcej możesz na ten temat przeczytać tu.
Szukasz firmy, która zajmie się Twoimi finansami? Zgłoś się do naszego biura rachunkowego w Gliwicach! Oferujemy usługi z zakresu: prowadzenia ewidencji VAT, ksiąg rachunkowych, a także z doradztwa podatkowego.